Brzoza karłowata Betula nana L.
Brzozowate (Betulaceae)
Rozgałęziony krzew wysokości do 1 m, z pędami pokładającymi się lub wyprostowanymi, o korze czarno- szarej lub ciemnobrunatnej. Młode gałązki aksamitnie owłosione, później łysieją, gruczołków żywicznych brak. Liście na krótkich ogonkach lub siedzące, okrągławe, szersze niż długie, długości 4-14 mm i szerokości 5–15 mm, głęboko karbowane, nagie, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jaśniejsze, młode owłosione, z żywicznymi gruczołkami. Przylistki Łuskowate, orzęsione, długości około 2 mm. Roślina jednopienna, kwiaty rozdzielnopłciowe (męskie z dwoma pręcikami, żeńskie z jednym słupkiem), zebrane w kotki. Kotki męskie szczytowe lub boczne, siedzące, wyprostowane, walcowate, długości 515 mm; kotki żeńskie na bocznych krótkopędach, wyprostowane, długości 7–10 mm i grubości około 5 mm. Owocostan złożony z jajowatych, oskrzydlonych orzeszków. łuski owocowe długości 4 mm i szerokości 2,5 mm, brzegiem lekko orzęsione, o klapach skierowanych do góry.
Kwitnienie: IV-V.
Występowanie w Polsce i siedlisko: znana tylko z rezerwatów: "Linie" k. Dąbrowy Chełmińskiej, "Torfowisko pod Zieleńcem" w Górach Bystrzyckich, "Torfowisko Izerskie" w Górach Izerskich. Osiąga w Polsce południową granicę zasięgu. Rośnie głównie na torfowiskach wysokich. Gatunek charakterystyczny związku Oxycocco-Empetrion.
Uwaga! Gatunek objęty ochroną ścisłą.
