Wierzba lapońska Salix lapponum L.
Wierzbowate (Salicaceae)
Krzew wysokości do 2 m, o brunatnych pędach. Młode gałązki biało-srebrzyście owłosione, później łysiejące. Liście na ogonkach długości około 6 mm (czasem do 1,5 cm), eliptyczne, najszersze w połowie blaszki, długości 3,5 cm, rzadko do 7,5 cm, i szerokości 1,2-2,5 cm, białoszaro owłosione, z wierzchu szarozielone, od spodu srebrzyście szaro kutnerowate, brzegiem podwinięte, czasem przy nasadzie faliście ząbkowane. Przylistków zwykle brak. Roślina dwupienna, kwiaty męskie i żeńskie z jednym miodnikiem, umieszczone w kątach przysadek i zebrane w kotki. Kwiaty męskie z dwoma pręcikami o żółtawobiałych nitkach i elipsoidalnych pylnikach, początkowo purpurowych, później żółtych i w końcu ciemnobrązowych; żeńskie z jednym gęsto szaro-białawo owłosionym, siedzącym lub umieszczonym na bardzo krótkim trzoneczku słupkiem o długiej szyjce i jasnobrązowym, rozchylonym znamieniu. Przysadki eliptyczne lub odwrotnie jajowate, długości około 2 mm, srebrzyście owłosione (najintensywniej na brzegach). Kotki szarozielono owłosione: męskie siedzące, długości 2,5 cm i grubości 1,5 cm; żeńskie długości 4(9) cm i grubości 1,5 cm, na krótkich (rzadko do 1 cm długości), wełniście owłosionych szypułach. Owocostan złożony z jajowato stożkowatych, owłosionych torebek pękających dwiema, tylko na szczycie lekko odginającymi się klapami.
Kwitnienie: V-VI (kotki rozwijają się razem z liśćmi lub przed nimi).
Występowanie w Polsce i siedlisko: w rozproszeniu, głównie na Pojezierzu Mazurskim, północno-wschodniej Lubelszczyźnie (zwłaszcza na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim) oraz w Sudetach do wysokości 1500 m. W Polsce osiąga zachodnią granicę zwartego zasięgu. Oderwane stanowiska w górach środkowej i południowej Europy. Rośnie przede wszystkim na torfowiskach niskich, także przejściowych, zwarte zarośla tworzy w piętrze kosówki w Karkonoszach na zatorfionych zboczach w rejonie kotłów polodowcowych. Gatunek uznany przez Matuszkiewicza (2007) za charakterystyczny reliktowego zespołu Salicetum lapponum, stanowiącego osobliwość szaty roślinnej Karkonoszy.
Uwaga! Gatunek objęty ochroną ścisłą.
